بررسی فرآیند هماهنگی واکه ای در زبان ترکی آذری منطقه مغان

مجله پژوهش های زبان شناسیسال پنجم، شماره اول، بهار و تابستان 29312931/21/ تاریخ وصول: 192931/8/ تاریخ اصلاحات: 52931/8/ تاریخ پذیرش: 592 - صص [email protected] *دانشجوی دکتری زبان شناسی، دانشگاه علامه طباطباییبررسی فرآیند هماهنگی واکه ای در زبان ترکی آذری منطقه مغاناز دیدگاه واج شناسی خود واحد* بهلول علائیچکیدهاین تحقیق بر آن است که فرآیند هماهنگی واکه ای در ترکی آذری مغان را از دیدگاه واج شناسی خودواحد و با تأکید بر نقشواحدهای تیره بررسی کند. از دیدگاه واج شناسی زایشی خطی، هماهنگی واکه ای حاصل همگونیهای متوالی بین واکه هاست، درحالیکه از دیدگاه خود واحدمشخصه های هماهنگی در لایه ای مستقل در زنجیره واجی قرار دارند و مادامی که واحد تیره ای مداخلهنکند بر روی زنجیره بهطور همزمان گسترش می یابند. بررسی و تحلیل داده های گردآوری شده از زبان ترکی آذری مغان )مشخصاً) از شهر گرمی( نشان می دهد که فرآیند هماهنگی واکه ای با تکیه بر اصول کاتامبا ) 2383 به این صورت قابل توصیف است: الف(هماهنگی واکه ای در دو مشخصه ]موجود در نظام واکه ای گونه مورد بحث عمل می کند،مشخصه ]]+افراشته[ باشند. ج( واحدهایی که از گسترش مشخصه ]+گرد[ جلوگیری می کنند عبارتند از پسوندهایی که واکه صورتزیرساختی آنها از مشخصه ]+افتاده[ برخوردار است و همخوان ]-پسین[،]-گرد[ و ]+افراشته[ می کند. این همخوان به گونه ای عمل می کند که در عین ممانعت از هماهنگی، با تعریف هایداده شده از واحد تیره سازگار نیست.±پسین[ و ]±گرد[ قابل مشاهده است ب( در حالی که مشخصه ]±پسین[ بر روی تمام واکه های±گرد[ فقط بر روی واکه هایی عمل می کند که دارای مشخصه/j/ که در جایگاه غیر از تکواژ ریشه، واکه پیش از خود راکلید واژه ها: هماهنگی واکه ای، ترکی آذری، واج شناسی خودواحد، واج تیره